by 1. Słów kilka
2. Oceny rozgrywki
3. Medale, odznaczenia i rekordy
4. A pierdolne se wykresik i reszta tałatajstwa
Tak jak zapowiedziałem, kończymy edycje. Ze swojej strony dziękuje za rozgrywkę absolutnie wszystkim, tym którym się udało, a także tym, którym się nie udało. Wydaje mi się, że to moja najbardziej udana edycja i na pewno najdłuższa którą prowadziłem, zarówno czasowo, jak i turowo. Chciałem by mechanika była czymś zgoła odmiennym od tego co zawsze przyjmowaliśmy i wydaje mi się, że takie elementy jak zamożność, system handlu czy doktryn, przy odpowiednich poprawkach i zbalansowaniu mogą stanowić fajną podstawę do innych edycji.
Prowadzenie gry wiązało się z ogromną ilością czasu jaki musiałem poświęcić na ogarnianie wszystkiego. Większość czasu, po pracy i studiach, w weekendy oraz dni wolne musiałem przeznaczać na odpisy i opisy, więc teraz, gdy złapałem prace na pełnej kurwie, musiałbym nie spać żeby prowadzić dalej. Teraz złapię trochę oddechu.
Mimo płaczy, gorzkich żali i nastawania na Bogu ducha winne dusze graczy, wydaje mi się, że prowadziłem sprawiedliwie, bo w mojej opinii każdy tak samo dostawał po dupie. Za miłe słowa, dziękuje! (za płacze i bluzgi nie). Dla mnie była to fajna zabawa i mam nadzieje, że kiedyś wspomnicie Sztukę Wojny i biednego GMa, ślęczącego nad nią wieczorami i rankami. Fajnie czytało się fabularne opisy odbudowy Placu Konstantyna, inwestycje na Islandii, odezwy do ludu pracującego wsi i miast na Wolnych Ziemiach oraz edykty Protektora Syrakuz. Jeszcze raz serdeczne Danke!
Hareoon
Krotki żywot Infrytalnisy uniemożliwia powiedzenie czegoś konkretnie, jednak chyba jako pierwszy z graczy przekroczył liczbę 1000 zaciężnych. Gdyby nie Janek, pewnie by potoczyło się inaczej. Z Brabantu z kolei zrobił silne państwo, które mimo relatywnie słabego wojska miało bardzo silną gospodarkę. W ciągu tury, lub dwóch, najpewniej przegoniłby Gustawa w dochodzie, mając kilka dużych miast, rozwinięty handel, dużo kuźni, 2 kopalnie orychalku oraz trybut z Rzeszy. Samo utworzenie Rzeszy pozwoliło mu uniknąć kłopotów ze stabilnością, zmniejszyć poczucie zagrożenia wobec okolicznych państw, oraz uzyskać dużo prestiżu.
Krewetki
Na początku, najazd Hareona zniszczył jego inwestycje wokół Nilu, wobec czego Egipt nieco się opóźnił względem innych państw. Potem jednak, wykorzystanie Janka oraz Bitwa Trzech Armii, czego skutkiem było splądrowanie Kartaginy oraz zajęcie półwyspu Arabskiego, a w bliskiej odległości także Państwa Mahometa wraz z Berytos, sprawiło, że bardzo szybko Egipt stanął na nogi i wyprzedził resztę państw. Najęcie Mistrza Szpiegów Isyhariusza, pozwoliło na bardzo dobrą grę wywiadem, który stał za m.in. podpaleniem na zlecenie Hareona Konstantynopola czy stworzenie fałszywej Gildii Geologów, dzięki której Krewetki zdobył łatwo dosyć duże ilości złota. Moim zdaniem, największym błędem Krewetkiego był atak na Nową Kartaginę, zamiast na Wschodni Rzym.
Gustaw
Bardzo dobry i szybki start, głównie poprzez wykorzystanie charakteru swojego państwa, oraz doprowadzenie do powstania jedynego na początku miasta handlowego, które nie wynikało z bonusu startowego, nadało tempo całej późniejszej rozgrywce. Bardzo dobra gra dyplomatyczna (czytaj: przebiegłe wykorzystywanie sąsiadów) była chyba głównym czynnikiem, z którego wynikała hegemonia Wolnych Ziem. Gustaw bardzo szybko zrozumiał jak dużo daje zamożność prowincji, dlatego szybko zrushował technologie rolnicze i koło wodne, uzyskując przewagę ekonomiczną nad sąsiadami. Mniej więcej do 8 tury praktycznie wcale nie miał wojska, a jedynie kreował się na silniejszego niż był. Potem drastycznie wzrosła jego produkcja uzbrojenia i werbunek armii, na co miały wpływ także liczne bonusy i doktryny. Miał plan na budowę Caput mundi na którą chciał wydać sumę 2000 sztuk złota oraz zbudować wokół niej przepotężne fortyfikacje. Zaczął także realizować plan przejęcia pałeczki po Wierzymierzu tj. przejęcie pośrednictwa w handlu. Gdyby nie został zaatakowany, za maksymalnie 3 tury, nie byłby już do pokonania i raczej bezwarunkowo wygrałby edycje. Moim zdaniem największym błędem było wpierdolenie się na Syrakuzy, co zaniepokoiło chyba nawet Princepsa.
Princeps
Dosyć zrównoważony rozwój zarówno w gospodarce, wojsku oraz technologiach. Bezpieczny rozwój umożliwiła mu absolutna bierność pozostałych graczy w Iberii, dzięki czemu, do czasu, szybko rozwinął się terytorialnie, zajmując Maroko. Bardzo skuteczna strategia budowy dużych miast oraz osiedlenia na zdobytych terenach swoich ludzi by stworzyć tam nową grupę społeczną, stworzyło silną mieszczańską i drobnoszlachecką przeciwwagę wobec coraz bardziej problematycznego politycznie rycerstwa. Wprowadzenie kontroli Gibraltaru i budowa najsilniejszej floty w edycji, pozwoliło mu na utrzymanie statusu hegemona w swojej części świata. Moim zdaniem, największym błędem było niewyczucie sytuacji międzynarodowej i podjudzanie rycerstwa do wojny z Cesarstwem Zachodnim (Atlantami).
Matimh
Bardzo dobry początek został nieco przyblokowany przez wojnę z Kaukazem oraz wspomaganą przez niego Turcją. Zaleganie przez 3 tury w Armenii i Gruzji okazało się trudne do nadrobienia, tym bardziej iż niedługo potem, z rozkazu i za pieniądze Hareona, za pośrednictwem Krewetkiego spłonął Konstantynopol. Tego ciosu nie udało się już nadrobić do końca gry. Napaść Syrakuz stała się kolejną tymczasową blokadą, która opóźniła zajęcie Bułgarii i Achajów. Kilka takich "blokad" skutecznie opóźniło rozwój Wschodniego Rzymu, przez co państwo nie było aż tak silne jak się wszystkoim wydawało. Niemniej, eksterminacja części Turków, nawrócenie reszty oraz budowa silnej administracji, sprawiła, że państwo było stabilne wewnętrznie i mimo niezawinionych niepowodzeń, dysponowało bardzo silnym zapleczem ekonomicznym. Matimh jako pierwszy zbudował tak duże umocnienia wokół miasta i także jako jeden z pierwszych lokował nowe, dosyć duże miasto - Tesaloniki. Moim zdaniem, największym błędem był początkowy sojusz z Gustawem oraz spalenie Antwerpii, co spowodowało naturalną, o wiele silniejszą reakcję przeciwnika.
Horst
O ile na Prusach sam doprowadził do zniszczenia swojego państwa, o tyle na Atlantach już nie poszło mu tak źle. Mimo opóźnionego startu Atlantami i relatywnie słabszej od reszty graczy ekonomii, stworzył stosunkowo silną, dobrze zorganizowaną i skomponowaną armię. Błędów popełnił tyle, że nawet ciężko wyselekcjonowywać jakiekolwiek.
Saharczyk
Bardzo spokojna i pokojowa gra przez pierwsze pół edycji ograniczała szybkość rozwoju państwa. Później jednak, ustawiczne zdobywanie Brytanii oraz duże pieniądze wpakowywane w rozwój gospodarki i nauki, znacznie przyśpieszył rozwój państwa. Przez lwią część gry na potęgę sprzedawał z zyskiem okręty, sam także budując silną flotę. Ciągłe inwestycje w miasta oraz budowa zamków, sprawiły, że pod koniec rozgrywki Bretania stała się silnym gospodarczo państwem i bardzo stabilnym wewnętrznie. Gdyby udało się zająć Iberię, oraz tamtejszą kopalnię orychalku, Saharczyk wysunąłby się na czołówkę w przychodach w złocie. Nie dostrzegłem większych błędów w rozgrywce.
Addemczuk
Jak na pierwszą rozgrywkę bardzo dobra gra. Gdyby nie zaufanie Jankowi i zniszczenie Kartaginy, gra najpewniej potoczyłaby się inaczej. Odważne wprowadzenie reform sprawiło, że po kilku turach, Kargaina zaczęła odbijać się od dna i skracać dystans do reszty państw. W moim odczuciu bardzo dobrym ruchem było oddanie się pod opiekę Princepsa, co umożliwiło przetrwanie państwa wobec wschodniego sąsiada. Największym błędem w rozgrywce było oczywiście zaufanie Jankowi.
Rizi
Gra bardzo bierna i w moim odczuciu średnia. Rizi sprawiał wrażenie jakby co 3 tury zmieniała mu się koncepcja państwa. W zamierzeniach taka zapewne miała być rozgrywka, gdyż wybrał sobie miejsce na krańcu mapy, jednak do zamierzeń najpewniej nie należało działania na własną szkodę, a z mojej perspektywy takie właśnie sprawiał wrażenie. Zamiast powiększać państwo swoim wojskiem, wynajmował je Wolnym Ziemiom za stosunkowo nieduże korzyści a następnie, ku zaskoczeniu wszystkich, bez żadnego racjonalnego powodu przeszedł na Symeonizm. Sprzeczna wewnętrznie polityka doprowadziła do podziału państwa na dwa obozy, które jednak po pewnym czasie udało się pogodzić. Przez całą grę, nie zrobił chyba ani jednej odkrywki.
Rodr
Mój absolutny faworyt jeśli chodzi o styl rozgrywki. Realpolitik w pełnym wydaniu - kiedy trzeba mieczem, kiedy się opłaca piórem. Pomimo, że przez większość czasu, oprócz wojny italijskiej nie prowadził żadnych większych batalii, jak nikt umiał wykorzystać toczące się wokół konflikty, wykupując po kawałeczku całą Italię niewielkim kosztem. Skupił się głównie na rozwoju gospodarczym, przez co Liguria na koniec była najlepiej rozwiniętym rejonem na mapie. Dobrze zaplanowany rozwój gospodarczy oraz świetna gra wywiadem. Rodr bardzo dobrze poradził sobie z problemami wewnętrznymi budując na terenie całego państwa zamki i warownie. Genua, obok Konstantynopola stała się najsilniej ufortyfikowanym miastem edycji. Italia, obok Rusi i Bretanii stała się najbardziej stabilnym i jednolitym wewnętrznie państwem w grze. Zamiast robić własne błędy, Rodr wykorzystywał czyjeś. Gdyby rozgrywka potrwała 2-3 tury dłużej, Italia dysponowałaby bardzo silną flotą oraz najpewniej bez większego problemu przejęłaby Sycylię.
AdDur
Od samego początku AdDur tworzył bardzo zrównoważone jeśli chodzi o rozwój państwo, skupiając się równo na gospodarce, wojsku i technologiach. Zakładanie bardzo dużej ilości miast w dobrych miejscach, mimo niesprzyjającego położenia na krańcu świata, znacznie zwiększyło dochody z handlu. AdDur jako pierwszy, i swojego czasu jedyny dostrzegł zagrożenie w Wolnych Ziemiach, planując wojnę prewencyjną przeciw Gustawowi. W końcowym etapie gry, bardzo silna armia - szczególnie gwardia 600 orychalkowych rycerzy, stanowiła w rzeczywistości zaporę nie do pokonania. Nawet w pojedynku 1 vs 1 z Gustawem, wojna musiałaby trwać bardzo długu zanim AdDur opadłby z sił. Zdecydowana i odważna reakcja sprawiła, że szybko pozbył się problemu Symeonistów w zarodku. Jedynym chyba błędem był dosyć późne skupienie się na produkcji uzbrojenia.
Inferr
Przykład gracza jak bić się do końca mimo dużej przewagi przeciwnika. Mimo, że atakowany przez 4 graczy na raz, utrzymywał się skutecznie bardzo długo. W ciągu rozgrywki zręcznie balansował i wykorzystywał to rycerstwo to duchowieństwo, to mieszczan dzięki czemu zaoszczędził sporo pieniądza na niektórych działaniach. Inferr jako pierwszy, zbudował kopalnie orychalku. Moim zdaniem, największym błędem była nieodpowiednio prowadzona polityka zagraniczna, co doprowadziło do tego, że wokół siebie miała samych wrogów.
Vaiar
Bardzo klimatycznie prowadzona rozgrywka. Vaiar jako pierwszy z graczy postawił na inwestycje gospodarcze, co w pewnym czasie spowodowało, że Islandia była najbogatszym miejscem na mapie. W ciągu kilku tur, zbudował wiele miast i stał się lokalną handlową potęgą, mimo, że nie miał miasta kupieckiego. Szkoda, że życie zmusiło go do rezygnacji, bo był to trochę czarny koń północnej Europy, który w ciągu kilku tur miał możliwość prześcignąć swoich sąsiadów. Dodatkowo, Vaiar prowadził bardzo zręczną politykę zagraniczną, wyczuwając interes w wojnie na Połabiu, przyczynił się do upadku Prus, po czym odkupił od Połabian Jutlandię. Moim zdaniem błędem było bardzo późne wykorzystanie doktryny morskiego pospolitego ruszenia oraz późny start technologiczny, co spowodowało, że jeśli chodzi zamożność Vaiar był w tyle Europy jeśli chodzi o gospodarke.
Wierzymierz
Bardzo dobry i szybki początek spowodował, że Wierzymierz w pierwszych turach miał widoczną przewagę gospodarczą nad resztą graczy. W pierwszej połowie swojej rozgrywki dobrze wykorzystywał swoje przewagi - startową flotę oraz wyspiarskie położenie co sprzyjało rozwojowi handlu. Zajęcie, do spółki z Rodrem Italii, dynamiczny rozwój Syrakuz oraz założenie faktorii u ujścia Rodanu, umożliwiła mu wejście z buta na kontynent. Do momentu zwycięskiej wojny z Frankami wszystko szło dobrze, a potem nagle coś poszło nie tak. Moim zdaniem, po tej akcji Wierzymierz zaczął miotać się jak Rizi, co chwila zmieniając cel swojego zainteresowania. Sprzedał Italię Rodrowi i natychmiast po wojnie z Francją, ruszył przez alpy na Tau, następnie dobijając pokoju, już wysyłał wojska na państwo chorwackie, w ostatniej chwili rezygnując z tego pomysłu i atakując Rzym Matimha niewielkimi siłami, co w mojej ocenie było najdziwniejszym ruchem w całej edycji. To oraz ślepe zaufanie Gustawowi zagwarantowało spektakularny upadek. Przez całą grę, nie zrobił chyba ani jednej odkrywki.
Zwycięzca Edycji
Laureat: Gustaw
Nominowani: Każdy kto przeżył do końca xD
Uzasadnienie: Uzasadnienie znajduje się częściowo w ocenie rozgrywki Gustawa. Generalnie bardzo dobra gra fabularna, wykorzystanie dyplomacji, wywiadu, doktryn oraz próba rozpowszechnienia rewolucji chłopskiej na resztę Europy. Silna gospodarka, silne wojsko oraz szybki postęp technologiczny.
Mistrz Wywiadu
Laureat: Krewetki
Nominowani: Rodr, AdDur, Gustaw
Uzasadnienie: To właśnie Krewetki najął mistrza Isychariusza, przeprowadzając dużą ilość udanych akcji: farsa z Gildią Geodetów, destabilizacja Mekki, podpalenie na zlecenie Brabantu Konstantynopola. Rodr całą edycję bardzo dobrze grał wywiadem usuwając wrogów wewnętrznych. W najbliższych turach destabilizacja Syrakuz doprowadziłaby najpewniej do inkorporacji Sycylii do Italii. AdDur z kolei dosyć mocno rozbudowywał wywiad na Wolnych Ziemiach gdzieś od 10 tury wydając na niego ogromne sumy, natomiast Gustaw stoi za Wielkim Szwindlem. Warto dodać, że przypadkiem w tym samym czasie odbyła się analogiczna (udana) operacja Inferra wobec Rzymu.
Medal Wojennika
Laureat: Gustaw
Nominowani: Krewetki, Addur, Princeps, Matimh, Hareon
Uzasadnienie: Ciągła, stosunkowo szybka i skuteczna ekspansja terytorialna drogą podbojów pozwoliła im na szybkie umocnienie swojej pozycji wobec sąsiadów. Chłopcy pokazali, że mieczem można osiągnąć więcej piórem i inkaustem.
Najzręczniejszy dyplomata
Laureat: Rodr
Nominowani:Gustaw
Uzasadnienie: W ciągu całej rozgrywki Rodr stracił zaledwie parę oddziałów, a mimo to obszarowo i gospodarczo władał państwem nie odstającym zbytnio od reszty. Tym gdzie trzeba - jak przy podboju Królestwa Pańskiego wjeżdżało wojsko, tam gdzie się opłacało, jak w przypadku najazdu Franków na Marsylię, zawierał sojusze w skutek których zdobywał nowe ziemie, w jeszcze innych przypadkach, jak w przypadku Florencji wykorzystywał wywiad, a w jeszcze innych po prostu drogą dyplomacji, jak w przypadku przyłączenia Istrii, ciągle powiększał swoją dziedzinę. Historię manipulanta Gustawa każdy zna.
Najbardziej wkurwiający chłop
Laureat: Horst/Kamil/Mr.2137/OficerTJ
Nominowani: Momentami prawie każdy xD
Uzasadnienie: Przez pierwszą połowę gry nie przeczytał nawet zasad i pytał "PIASTUN CO TO ZA ZAMOŻNOŚĆ JEST, DOBRA ONA??!! Gdy odsyłałem go do zasad odpisywał "NIE MOŻESZ MI PO PROSTU WYTŁUMACZYĆ, WSZYSTKO CZYTAŁEM". Następnie, gdy już najwyraźniej coś poczytał spamował non stop "CZEMU NIE MA KRAKOWSKIEGO TRADE NODE? HISTORYCZNIE TAKI BYŁ, POCZYTAJ SOBIE" albo "BĘDĘ W IBERII MIAŁ ZŁOŻA ZŁOTA? TAKIE TAK HISTORYCZNIE BYŁY BYŁY, czy "CO SIE PRZYPIERDALASZ DO USUWANIA WIADOMOŚCI W DYPLO". Potem, na Atlantach było już zdecydowanie lepiej. Nawet budżet był piękny i przejrzysty.
Najpiękniejszy budżet i najbardziej przejrzyste forum
Laureat: Rodr
Nominowani: Inferr, Saharczyk, Vaiar, Matimh, Princeps, Krewetki, AdDur,
Uzasadnienie: Sprawdzanie Rodra zajmowało mniej niż minutę. Budżet był czysty, kolorowy, przejrzysty, bez błędów i dziwacznych wstawek. Działania były robione zawsze na czas, zawsze z opisem fabularnym i zawsze w 1-2 postach na turę, bez zbędnego dopytywania się o głupoty. Spisy wojsk i technologii zawsze aktualizowane. Gdyby każdy tak prowadził TFa, byłoby by o wiele prościej i szybciej. Dla takich graczy chce się prowadzić PBFa
Rewolucjonista-reformator
Laureat: Gustaw, addemczuk, Hareon
Nominowani: Dąbrowski xD
Uzasadnienie: Rewolucyjne zmiany społeczne czy polityczne zawsze były przyjmowane z dużą dozą niepewności i lęku. Gustaw i addemczuk zmienili ustrój własnego państwa, na czym długodystansowo, w moim odczuciu zdecydowanie skorzystali. Rezygnacja z większości ziem w Niemczech musiała być bolesną i ryzykowną wizją, jednak Hareon nie wyszedł najgorzej na restauracji HRE. Dąbrowski chciał spróbować ale (nie)wyszło jak (nie)wyszło xD
Dobry gospodarz
Laureat: Saharczyk, Rodr, Gustaw
Nominowani: Poniekąd wszyscy
Uzasadnienie: Rozwój gospodarki to podstawa silnej armii. Niektórzy, do gospodarki przywiązywali o wiele większą uwagę niż inni. Miecz z czasem rdzewieje, pług i kielnia (w przypadku Gustawa sierp i młot), przynajmniej metaforycznie nigdy!
Nagroda Darwina
Laureat: Dąbrowski, Janek
Nominowani: Wierzymierz, Horst, Rizi
Uzasadnienie: Najgłupszy upadek jaki widziałem na PBFach (a troche ich widziałem, i od środka i z perspektywy GMa) to właśnie to co zrobił Dąbrowski i to czego nie zrobił Janek (bo chłop prawie nic nie zrobił oprócz ciągłego walenia kasy w Berytos). Wierzymierz wykazał się, mimo początkowo bardzo dobrej gry jakimś niezrozumiałym dla mnie zamroczeniem ufając Gustawowi, natomiast Horst całkowicie niepotrzebnie zaatakował Połabie w wyniku czego przegrał. Rozgrywka Riziego, mimo braku utraty państwa, zamknąć można w postawie "Miło sie siedzi w ciepełku, gdy moje wojsko ginie na Kaukazie i w Mandżurii za imperium Gustawa."
Wykres siły wojska
Metodyka: Nie liczyłem tutaj siły floty, nie wliczałem pospolitego ruszenia ani doktryn. Brałem pod uwagę jedynie ilość i jakość wojska zaciężnego, przyjmując wiadome tylko sobie wartości dla każdej jednostki. Wykres może być bardzo mylący, gdyż nie uwzględnia reszty czynników. Gdyby liczyć flotę - Princeps i Saharczyk byliby znacznie wyżej, gydyby brać pod uwagę doktryny działające na wojsko - Gustaw, Pospolite ruszenie - Krewetki i Matimh, a gdyby brać wszystko razem - Rodr. Dokładne ujęcie siły armii może się trochę niesynchronizować z turą, gdyż różni gracze, różnie nanosili straty, jednak w perspektywie całowościowej nie ma to większej różnicy.
WYKRES WOJSKA
Wykres przychodów
Metodyka: Brałem pod uwagę absolutnie całość przychodów z konkretnej tury, w tym transfery z innych państw, plądrowanie i zyski okazjonalne. Wykres więc nie oddaje siły gospodarki, gdyż między poszczególnymi turami mogą występować duże wahania.
WYKRES PRZYCHODÓW
Różnorodność źródeł dochodu na podstawie porównania Brabantu i Egiptu
Nota: Różni gracze czerpali dochód z różnych źródeł. Na tych przykładach chyba najlepiej widać dysproporcje:
WYKRESY GOSPODARKI
Mem na koniec
Nota: I świetny mem autorstwa Gustawa, który fenomenalnie skrace co się działo w grze xD
MEM GUSATWA
2. Oceny rozgrywki
3. Medale, odznaczenia i rekordy
4. A pierdolne se wykresik i reszta tałatajstwa
Słów kilka
Tak jak zapowiedziałem, kończymy edycje. Ze swojej strony dziękuje za rozgrywkę absolutnie wszystkim, tym którym się udało, a także tym, którym się nie udało. Wydaje mi się, że to moja najbardziej udana edycja i na pewno najdłuższa którą prowadziłem, zarówno czasowo, jak i turowo. Chciałem by mechanika była czymś zgoła odmiennym od tego co zawsze przyjmowaliśmy i wydaje mi się, że takie elementy jak zamożność, system handlu czy doktryn, przy odpowiednich poprawkach i zbalansowaniu mogą stanowić fajną podstawę do innych edycji.
Prowadzenie gry wiązało się z ogromną ilością czasu jaki musiałem poświęcić na ogarnianie wszystkiego. Większość czasu, po pracy i studiach, w weekendy oraz dni wolne musiałem przeznaczać na odpisy i opisy, więc teraz, gdy złapałem prace na pełnej kurwie, musiałbym nie spać żeby prowadzić dalej. Teraz złapię trochę oddechu.
Mimo płaczy, gorzkich żali i nastawania na Bogu ducha winne dusze graczy, wydaje mi się, że prowadziłem sprawiedliwie, bo w mojej opinii każdy tak samo dostawał po dupie. Za miłe słowa, dziękuje! (za płacze i bluzgi nie). Dla mnie była to fajna zabawa i mam nadzieje, że kiedyś wspomnicie Sztukę Wojny i biednego GMa, ślęczącego nad nią wieczorami i rankami. Fajnie czytało się fabularne opisy odbudowy Placu Konstantyna, inwestycje na Islandii, odezwy do ludu pracującego wsi i miast na Wolnych Ziemiach oraz edykty Protektora Syrakuz. Jeszcze raz serdeczne Danke!
Oceny rozgrywki
Hareoon
Krotki żywot Infrytalnisy uniemożliwia powiedzenie czegoś konkretnie, jednak chyba jako pierwszy z graczy przekroczył liczbę 1000 zaciężnych. Gdyby nie Janek, pewnie by potoczyło się inaczej. Z Brabantu z kolei zrobił silne państwo, które mimo relatywnie słabego wojska miało bardzo silną gospodarkę. W ciągu tury, lub dwóch, najpewniej przegoniłby Gustawa w dochodzie, mając kilka dużych miast, rozwinięty handel, dużo kuźni, 2 kopalnie orychalku oraz trybut z Rzeszy. Samo utworzenie Rzeszy pozwoliło mu uniknąć kłopotów ze stabilnością, zmniejszyć poczucie zagrożenia wobec okolicznych państw, oraz uzyskać dużo prestiżu.
Krewetki
Na początku, najazd Hareona zniszczył jego inwestycje wokół Nilu, wobec czego Egipt nieco się opóźnił względem innych państw. Potem jednak, wykorzystanie Janka oraz Bitwa Trzech Armii, czego skutkiem było splądrowanie Kartaginy oraz zajęcie półwyspu Arabskiego, a w bliskiej odległości także Państwa Mahometa wraz z Berytos, sprawiło, że bardzo szybko Egipt stanął na nogi i wyprzedził resztę państw. Najęcie Mistrza Szpiegów Isyhariusza, pozwoliło na bardzo dobrą grę wywiadem, który stał za m.in. podpaleniem na zlecenie Hareona Konstantynopola czy stworzenie fałszywej Gildii Geologów, dzięki której Krewetki zdobył łatwo dosyć duże ilości złota. Moim zdaniem, największym błędem Krewetkiego był atak na Nową Kartaginę, zamiast na Wschodni Rzym.
Gustaw
Bardzo dobry i szybki start, głównie poprzez wykorzystanie charakteru swojego państwa, oraz doprowadzenie do powstania jedynego na początku miasta handlowego, które nie wynikało z bonusu startowego, nadało tempo całej późniejszej rozgrywce. Bardzo dobra gra dyplomatyczna (czytaj: przebiegłe wykorzystywanie sąsiadów) była chyba głównym czynnikiem, z którego wynikała hegemonia Wolnych Ziem. Gustaw bardzo szybko zrozumiał jak dużo daje zamożność prowincji, dlatego szybko zrushował technologie rolnicze i koło wodne, uzyskując przewagę ekonomiczną nad sąsiadami. Mniej więcej do 8 tury praktycznie wcale nie miał wojska, a jedynie kreował się na silniejszego niż był. Potem drastycznie wzrosła jego produkcja uzbrojenia i werbunek armii, na co miały wpływ także liczne bonusy i doktryny. Miał plan na budowę Caput mundi na którą chciał wydać sumę 2000 sztuk złota oraz zbudować wokół niej przepotężne fortyfikacje. Zaczął także realizować plan przejęcia pałeczki po Wierzymierzu tj. przejęcie pośrednictwa w handlu. Gdyby nie został zaatakowany, za maksymalnie 3 tury, nie byłby już do pokonania i raczej bezwarunkowo wygrałby edycje. Moim zdaniem największym błędem było wpierdolenie się na Syrakuzy, co zaniepokoiło chyba nawet Princepsa.
Princeps
Dosyć zrównoważony rozwój zarówno w gospodarce, wojsku oraz technologiach. Bezpieczny rozwój umożliwiła mu absolutna bierność pozostałych graczy w Iberii, dzięki czemu, do czasu, szybko rozwinął się terytorialnie, zajmując Maroko. Bardzo skuteczna strategia budowy dużych miast oraz osiedlenia na zdobytych terenach swoich ludzi by stworzyć tam nową grupę społeczną, stworzyło silną mieszczańską i drobnoszlachecką przeciwwagę wobec coraz bardziej problematycznego politycznie rycerstwa. Wprowadzenie kontroli Gibraltaru i budowa najsilniejszej floty w edycji, pozwoliło mu na utrzymanie statusu hegemona w swojej części świata. Moim zdaniem, największym błędem było niewyczucie sytuacji międzynarodowej i podjudzanie rycerstwa do wojny z Cesarstwem Zachodnim (Atlantami).
Matimh
Bardzo dobry początek został nieco przyblokowany przez wojnę z Kaukazem oraz wspomaganą przez niego Turcją. Zaleganie przez 3 tury w Armenii i Gruzji okazało się trudne do nadrobienia, tym bardziej iż niedługo potem, z rozkazu i za pieniądze Hareona, za pośrednictwem Krewetkiego spłonął Konstantynopol. Tego ciosu nie udało się już nadrobić do końca gry. Napaść Syrakuz stała się kolejną tymczasową blokadą, która opóźniła zajęcie Bułgarii i Achajów. Kilka takich "blokad" skutecznie opóźniło rozwój Wschodniego Rzymu, przez co państwo nie było aż tak silne jak się wszystkoim wydawało. Niemniej, eksterminacja części Turków, nawrócenie reszty oraz budowa silnej administracji, sprawiła, że państwo było stabilne wewnętrznie i mimo niezawinionych niepowodzeń, dysponowało bardzo silnym zapleczem ekonomicznym. Matimh jako pierwszy zbudował tak duże umocnienia wokół miasta i także jako jeden z pierwszych lokował nowe, dosyć duże miasto - Tesaloniki. Moim zdaniem, największym błędem był początkowy sojusz z Gustawem oraz spalenie Antwerpii, co spowodowało naturalną, o wiele silniejszą reakcję przeciwnika.
Horst
O ile na Prusach sam doprowadził do zniszczenia swojego państwa, o tyle na Atlantach już nie poszło mu tak źle. Mimo opóźnionego startu Atlantami i relatywnie słabszej od reszty graczy ekonomii, stworzył stosunkowo silną, dobrze zorganizowaną i skomponowaną armię. Błędów popełnił tyle, że nawet ciężko wyselekcjonowywać jakiekolwiek.
Saharczyk
Bardzo spokojna i pokojowa gra przez pierwsze pół edycji ograniczała szybkość rozwoju państwa. Później jednak, ustawiczne zdobywanie Brytanii oraz duże pieniądze wpakowywane w rozwój gospodarki i nauki, znacznie przyśpieszył rozwój państwa. Przez lwią część gry na potęgę sprzedawał z zyskiem okręty, sam także budując silną flotę. Ciągłe inwestycje w miasta oraz budowa zamków, sprawiły, że pod koniec rozgrywki Bretania stała się silnym gospodarczo państwem i bardzo stabilnym wewnętrznie. Gdyby udało się zająć Iberię, oraz tamtejszą kopalnię orychalku, Saharczyk wysunąłby się na czołówkę w przychodach w złocie. Nie dostrzegłem większych błędów w rozgrywce.
Addemczuk
Jak na pierwszą rozgrywkę bardzo dobra gra. Gdyby nie zaufanie Jankowi i zniszczenie Kartaginy, gra najpewniej potoczyłaby się inaczej. Odważne wprowadzenie reform sprawiło, że po kilku turach, Kargaina zaczęła odbijać się od dna i skracać dystans do reszty państw. W moim odczuciu bardzo dobrym ruchem było oddanie się pod opiekę Princepsa, co umożliwiło przetrwanie państwa wobec wschodniego sąsiada. Największym błędem w rozgrywce było oczywiście zaufanie Jankowi.
Rizi
Gra bardzo bierna i w moim odczuciu średnia. Rizi sprawiał wrażenie jakby co 3 tury zmieniała mu się koncepcja państwa. W zamierzeniach taka zapewne miała być rozgrywka, gdyż wybrał sobie miejsce na krańcu mapy, jednak do zamierzeń najpewniej nie należało działania na własną szkodę, a z mojej perspektywy takie właśnie sprawiał wrażenie. Zamiast powiększać państwo swoim wojskiem, wynajmował je Wolnym Ziemiom za stosunkowo nieduże korzyści a następnie, ku zaskoczeniu wszystkich, bez żadnego racjonalnego powodu przeszedł na Symeonizm. Sprzeczna wewnętrznie polityka doprowadziła do podziału państwa na dwa obozy, które jednak po pewnym czasie udało się pogodzić. Przez całą grę, nie zrobił chyba ani jednej odkrywki.
Rodr
Mój absolutny faworyt jeśli chodzi o styl rozgrywki. Realpolitik w pełnym wydaniu - kiedy trzeba mieczem, kiedy się opłaca piórem. Pomimo, że przez większość czasu, oprócz wojny italijskiej nie prowadził żadnych większych batalii, jak nikt umiał wykorzystać toczące się wokół konflikty, wykupując po kawałeczku całą Italię niewielkim kosztem. Skupił się głównie na rozwoju gospodarczym, przez co Liguria na koniec była najlepiej rozwiniętym rejonem na mapie. Dobrze zaplanowany rozwój gospodarczy oraz świetna gra wywiadem. Rodr bardzo dobrze poradził sobie z problemami wewnętrznymi budując na terenie całego państwa zamki i warownie. Genua, obok Konstantynopola stała się najsilniej ufortyfikowanym miastem edycji. Italia, obok Rusi i Bretanii stała się najbardziej stabilnym i jednolitym wewnętrznie państwem w grze. Zamiast robić własne błędy, Rodr wykorzystywał czyjeś. Gdyby rozgrywka potrwała 2-3 tury dłużej, Italia dysponowałaby bardzo silną flotą oraz najpewniej bez większego problemu przejęłaby Sycylię.
AdDur
Od samego początku AdDur tworzył bardzo zrównoważone jeśli chodzi o rozwój państwo, skupiając się równo na gospodarce, wojsku i technologiach. Zakładanie bardzo dużej ilości miast w dobrych miejscach, mimo niesprzyjającego położenia na krańcu świata, znacznie zwiększyło dochody z handlu. AdDur jako pierwszy, i swojego czasu jedyny dostrzegł zagrożenie w Wolnych Ziemiach, planując wojnę prewencyjną przeciw Gustawowi. W końcowym etapie gry, bardzo silna armia - szczególnie gwardia 600 orychalkowych rycerzy, stanowiła w rzeczywistości zaporę nie do pokonania. Nawet w pojedynku 1 vs 1 z Gustawem, wojna musiałaby trwać bardzo długu zanim AdDur opadłby z sił. Zdecydowana i odważna reakcja sprawiła, że szybko pozbył się problemu Symeonistów w zarodku. Jedynym chyba błędem był dosyć późne skupienie się na produkcji uzbrojenia.
Inferr
Przykład gracza jak bić się do końca mimo dużej przewagi przeciwnika. Mimo, że atakowany przez 4 graczy na raz, utrzymywał się skutecznie bardzo długo. W ciągu rozgrywki zręcznie balansował i wykorzystywał to rycerstwo to duchowieństwo, to mieszczan dzięki czemu zaoszczędził sporo pieniądza na niektórych działaniach. Inferr jako pierwszy, zbudował kopalnie orychalku. Moim zdaniem, największym błędem była nieodpowiednio prowadzona polityka zagraniczna, co doprowadziło do tego, że wokół siebie miała samych wrogów.
Vaiar
Bardzo klimatycznie prowadzona rozgrywka. Vaiar jako pierwszy z graczy postawił na inwestycje gospodarcze, co w pewnym czasie spowodowało, że Islandia była najbogatszym miejscem na mapie. W ciągu kilku tur, zbudował wiele miast i stał się lokalną handlową potęgą, mimo, że nie miał miasta kupieckiego. Szkoda, że życie zmusiło go do rezygnacji, bo był to trochę czarny koń północnej Europy, który w ciągu kilku tur miał możliwość prześcignąć swoich sąsiadów. Dodatkowo, Vaiar prowadził bardzo zręczną politykę zagraniczną, wyczuwając interes w wojnie na Połabiu, przyczynił się do upadku Prus, po czym odkupił od Połabian Jutlandię. Moim zdaniem błędem było bardzo późne wykorzystanie doktryny morskiego pospolitego ruszenia oraz późny start technologiczny, co spowodowało, że jeśli chodzi zamożność Vaiar był w tyle Europy jeśli chodzi o gospodarke.
Wierzymierz
Bardzo dobry i szybki początek spowodował, że Wierzymierz w pierwszych turach miał widoczną przewagę gospodarczą nad resztą graczy. W pierwszej połowie swojej rozgrywki dobrze wykorzystywał swoje przewagi - startową flotę oraz wyspiarskie położenie co sprzyjało rozwojowi handlu. Zajęcie, do spółki z Rodrem Italii, dynamiczny rozwój Syrakuz oraz założenie faktorii u ujścia Rodanu, umożliwiła mu wejście z buta na kontynent. Do momentu zwycięskiej wojny z Frankami wszystko szło dobrze, a potem nagle coś poszło nie tak. Moim zdaniem, po tej akcji Wierzymierz zaczął miotać się jak Rizi, co chwila zmieniając cel swojego zainteresowania. Sprzedał Italię Rodrowi i natychmiast po wojnie z Francją, ruszył przez alpy na Tau, następnie dobijając pokoju, już wysyłał wojska na państwo chorwackie, w ostatniej chwili rezygnując z tego pomysłu i atakując Rzym Matimha niewielkimi siłami, co w mojej ocenie było najdziwniejszym ruchem w całej edycji. To oraz ślepe zaufanie Gustawowi zagwarantowało spektakularny upadek. Przez całą grę, nie zrobił chyba ani jednej odkrywki.
Medale, odznaczenia i rekordy
Zwycięzca Edycji
Laureat: Gustaw
Nominowani: Każdy kto przeżył do końca xD
Uzasadnienie: Uzasadnienie znajduje się częściowo w ocenie rozgrywki Gustawa. Generalnie bardzo dobra gra fabularna, wykorzystanie dyplomacji, wywiadu, doktryn oraz próba rozpowszechnienia rewolucji chłopskiej na resztę Europy. Silna gospodarka, silne wojsko oraz szybki postęp technologiczny.
Mistrz Wywiadu
Laureat: Krewetki
Nominowani: Rodr, AdDur, Gustaw
Uzasadnienie: To właśnie Krewetki najął mistrza Isychariusza, przeprowadzając dużą ilość udanych akcji: farsa z Gildią Geodetów, destabilizacja Mekki, podpalenie na zlecenie Brabantu Konstantynopola. Rodr całą edycję bardzo dobrze grał wywiadem usuwając wrogów wewnętrznych. W najbliższych turach destabilizacja Syrakuz doprowadziłaby najpewniej do inkorporacji Sycylii do Italii. AdDur z kolei dosyć mocno rozbudowywał wywiad na Wolnych Ziemiach gdzieś od 10 tury wydając na niego ogromne sumy, natomiast Gustaw stoi za Wielkim Szwindlem. Warto dodać, że przypadkiem w tym samym czasie odbyła się analogiczna (udana) operacja Inferra wobec Rzymu.
Medal Wojennika
Laureat: Gustaw
Nominowani: Krewetki, Addur, Princeps, Matimh, Hareon
Uzasadnienie: Ciągła, stosunkowo szybka i skuteczna ekspansja terytorialna drogą podbojów pozwoliła im na szybkie umocnienie swojej pozycji wobec sąsiadów. Chłopcy pokazali, że mieczem można osiągnąć więcej piórem i inkaustem.
Najzręczniejszy dyplomata
Laureat: Rodr
Nominowani:Gustaw
Uzasadnienie: W ciągu całej rozgrywki Rodr stracił zaledwie parę oddziałów, a mimo to obszarowo i gospodarczo władał państwem nie odstającym zbytnio od reszty. Tym gdzie trzeba - jak przy podboju Królestwa Pańskiego wjeżdżało wojsko, tam gdzie się opłacało, jak w przypadku najazdu Franków na Marsylię, zawierał sojusze w skutek których zdobywał nowe ziemie, w jeszcze innych przypadkach, jak w przypadku Florencji wykorzystywał wywiad, a w jeszcze innych po prostu drogą dyplomacji, jak w przypadku przyłączenia Istrii, ciągle powiększał swoją dziedzinę. Historię manipulanta Gustawa każdy zna.
Najbardziej wkurwiający chłop
Laureat: Horst/Kamil/Mr.2137/OficerTJ
Nominowani: Momentami prawie każdy xD
Uzasadnienie: Przez pierwszą połowę gry nie przeczytał nawet zasad i pytał "PIASTUN CO TO ZA ZAMOŻNOŚĆ JEST, DOBRA ONA??!! Gdy odsyłałem go do zasad odpisywał "NIE MOŻESZ MI PO PROSTU WYTŁUMACZYĆ, WSZYSTKO CZYTAŁEM". Następnie, gdy już najwyraźniej coś poczytał spamował non stop "CZEMU NIE MA KRAKOWSKIEGO TRADE NODE? HISTORYCZNIE TAKI BYŁ, POCZYTAJ SOBIE" albo "BĘDĘ W IBERII MIAŁ ZŁOŻA ZŁOTA? TAKIE TAK HISTORYCZNIE BYŁY BYŁY, czy "CO SIE PRZYPIERDALASZ DO USUWANIA WIADOMOŚCI W DYPLO". Potem, na Atlantach było już zdecydowanie lepiej. Nawet budżet był piękny i przejrzysty.
Najpiękniejszy budżet i najbardziej przejrzyste forum
Laureat: Rodr
Nominowani: Inferr, Saharczyk, Vaiar, Matimh, Princeps, Krewetki, AdDur,
Uzasadnienie: Sprawdzanie Rodra zajmowało mniej niż minutę. Budżet był czysty, kolorowy, przejrzysty, bez błędów i dziwacznych wstawek. Działania były robione zawsze na czas, zawsze z opisem fabularnym i zawsze w 1-2 postach na turę, bez zbędnego dopytywania się o głupoty. Spisy wojsk i technologii zawsze aktualizowane. Gdyby każdy tak prowadził TFa, byłoby by o wiele prościej i szybciej. Dla takich graczy chce się prowadzić PBFa
Rewolucjonista-reformator
Laureat: Gustaw, addemczuk, Hareon
Nominowani: Dąbrowski xD
Uzasadnienie: Rewolucyjne zmiany społeczne czy polityczne zawsze były przyjmowane z dużą dozą niepewności i lęku. Gustaw i addemczuk zmienili ustrój własnego państwa, na czym długodystansowo, w moim odczuciu zdecydowanie skorzystali. Rezygnacja z większości ziem w Niemczech musiała być bolesną i ryzykowną wizją, jednak Hareon nie wyszedł najgorzej na restauracji HRE. Dąbrowski chciał spróbować ale (nie)wyszło jak (nie)wyszło xD
Dobry gospodarz
Laureat: Saharczyk, Rodr, Gustaw
Nominowani: Poniekąd wszyscy
Uzasadnienie: Rozwój gospodarki to podstawa silnej armii. Niektórzy, do gospodarki przywiązywali o wiele większą uwagę niż inni. Miecz z czasem rdzewieje, pług i kielnia (w przypadku Gustawa sierp i młot), przynajmniej metaforycznie nigdy!
Nagroda Darwina
Laureat: Dąbrowski, Janek
Nominowani: Wierzymierz, Horst, Rizi
Uzasadnienie: Najgłupszy upadek jaki widziałem na PBFach (a troche ich widziałem, i od środka i z perspektywy GMa) to właśnie to co zrobił Dąbrowski i to czego nie zrobił Janek (bo chłop prawie nic nie zrobił oprócz ciągłego walenia kasy w Berytos). Wierzymierz wykazał się, mimo początkowo bardzo dobrej gry jakimś niezrozumiałym dla mnie zamroczeniem ufając Gustawowi, natomiast Horst całkowicie niepotrzebnie zaatakował Połabie w wyniku czego przegrał. Rozgrywka Riziego, mimo braku utraty państwa, zamknąć można w postawie "Miło sie siedzi w ciepełku, gdy moje wojsko ginie na Kaukazie i w Mandżurii za imperium Gustawa."
A pierdolne se wykresik i reszta tałatajstwa
Wykres siły wojska
Metodyka: Nie liczyłem tutaj siły floty, nie wliczałem pospolitego ruszenia ani doktryn. Brałem pod uwagę jedynie ilość i jakość wojska zaciężnego, przyjmując wiadome tylko sobie wartości dla każdej jednostki. Wykres może być bardzo mylący, gdyż nie uwzględnia reszty czynników. Gdyby liczyć flotę - Princeps i Saharczyk byliby znacznie wyżej, gydyby brać pod uwagę doktryny działające na wojsko - Gustaw, Pospolite ruszenie - Krewetki i Matimh, a gdyby brać wszystko razem - Rodr. Dokładne ujęcie siły armii może się trochę niesynchronizować z turą, gdyż różni gracze, różnie nanosili straty, jednak w perspektywie całowościowej nie ma to większej różnicy.
WYKRES WOJSKA
Wykres przychodów
Metodyka: Brałem pod uwagę absolutnie całość przychodów z konkretnej tury, w tym transfery z innych państw, plądrowanie i zyski okazjonalne. Wykres więc nie oddaje siły gospodarki, gdyż między poszczególnymi turami mogą występować duże wahania.
WYKRES PRZYCHODÓW
Różnorodność źródeł dochodu na podstawie porównania Brabantu i Egiptu
Nota: Różni gracze czerpali dochód z różnych źródeł. Na tych przykładach chyba najlepiej widać dysproporcje:
WYKRESY GOSPODARKI
Mem na koniec
Nota: I świetny mem autorstwa Gustawa, który fenomenalnie skrace co się działo w grze xD
MEM GUSATWA
