by el roberto Pon Paź 17, 2022 10:26 am
System polityczny: Demokracja
Władca wojenny: Peloponidas Agiad (przewodzi wyprawom wojennym)
Władca zarządzający: Anaksandridas Eurypontyd (rządzi krajem gdy drugi władca wyrusza na wojnę)
Sparta jest konglomeratem trzech prowincji, do których w przyszłości planuje się dołączać kolejne. Osobliwą cechą spartańskiego państwa jest jego podwójne władztwo, fenomen, który nigdy nie został satysfakcjonująco wyjaśniony. Historycy twierdzą, że dwa wielkie domy Agiadów i Eurypontydów miały jednego przodka: obydwa ród swój wywodziły od synów herosa Heraklesa, były więc równic szlachetne. Inna wersja mówi, że koncepcja dwóch władców pochodzi z czasów, gdy były dwa plemiona, każde ze swoim wodzem. Plemiona te w końcu się połączyły, a dwaj wodzowie dzielili między siebie przywództwo. Ugruntowany przez lata system polityczny Sparty zapewnia, że obaj demokratycznie wybierani władcy mają równą władzę, przywileje i obowiązki, a swoje funkcje pełnią dożywotnio. Innymi słowy, podwójne władztwo w Sparcie jest formą demokratycznego i niemonarchicznego przywództwa.
HISTORIA:
Sparta została założona przez greckie plemię Dorów w Lakonii, krainie leżącej w południowej części Peloponezu. Dorowie przybyli na te ziemie z północy i zniewolili miejscową ludność, podporządkowując ją swym obyczajom. Początkowo ich władztwo obejmowało tylko parę wsi, mających charakter osad o niewielkich rozmiarach. Spośród tych osad największą pozycję zdobyła szybko Sparta, która zdominowała całą resztę. Z tej hegemonii zrodziło się przyszłe państwo spartańskie i jego organizacja. Rozpoczął się proces, który Spartanie nazywali mianem synojkizmu ("jednoczenie się domostw"). Ta unifikacja wielu osad w jeden organizm państwowy spowodowała, że nowe państwo mogło podjąć ekspansję na sąsiednie tereny, stając się najsilniejszym tworem politycznym na obszarze Lakonii. Wojowniczy Dorowie wkrótce opanowali trzy prowincje na południu Peloponezu. Ludność tych ziem niechętna podporządkowaniu się władzy Spartan, została zepchnięta do roli ludności zależnej, nazywanej helotami.
USTRÓJ:
Spartański system polityczny jest demokratyczny w swojej formie, ze zgromadzeniem wojowników (Apella) oraz radą starszych — geruzją (Gerousia). W skład geruzji wchodzą obaj władcy i 28 członków wybieranych dożywotnio spośród spartiatów powyżej 60 roku życia. Apella natomiast jest złożona ze wszystkich spartańskich wojowników, którzy ukończyli 30 lat. Mają oni prawo głosu w demokratycznych wyborach, gdzie wybierają członków geruzji oraz członków innego ciała politycznego, złożonego z eforów (nadzorców). Zgromadzenie wojowników zwyczajowo ma zawsze ostatnie słowo w kwestii kształtowania prawa i polityki zagranicznej.
Eforowie w liczbie pięciu są wybierani co roku i zajmują się znaczną częścią codziennych spraw państwa. Przewodzą zebraniom Apelli, przyjmują zagranicznych posłów i przekazują rozkazy wodzom w polu. W przeszłości nierzadko zdarzało się, że władcy musieli ustępować przed połączoną wolą eforów i geruzji. Jeśli przeciwko władcom była wysuwana skarga, eforowie występowali jako skarżący, starsi zaś jako sędziowie.
Spartańska piechota odpiera atak w szyku bojowym
SPOŁECZEŃSTWO:
Po przyjściu dziecka na świat członkowie geruzji, kierując się kryterium zdrowia, decydują, czy nowo narodzony Spartanin powinien być szkolony do zaszczytnej służby wojskowej. Chłopcy, którzy pozytywnie przeszli oględziny, są celowo wzmacniani od najmłodszych lat poprzez kąpanie ich w winie, karmienie najprostszym pożywieniem i przyzwyczajanie do trudnych warunków. Następnie w zależności od indywidualnego rozwoju dziecka, rozpoczyna się państwowe szkolenie, które ma przygotować ich do przyszłej roli wojowników. Chłopcy są organizowani w grupy z przywódcami, których z kolei ściśle nadzorują urzędnicy. Młodzieńcy przechodzą brutalną inicjację do życia w grupie poprzez odmawianie sobie codziennych wygód, otrzymują tylko jeden płaszcz na cały rok i żyją na diecie celowo niedostatecznej. To ostatnie ma zachęcać do okazywania odwagi przy wykradaniu żywności, gdyż złapanie na gorącym uczynku kończy się srogą chłostą. Edukację formalną ograniczono do minimum, uwzględnia ona jednak muzykę, gimnastykę oraz gry obejmujące podstawy sztuki wojennej.
Spartańscy wojownicy w wieku 20 lat, po przetrwaniu szkolenia, wybierani są do jednego z wojskowych stołów, znanych także jako wspólne namioty. Dopiero w wieku 30 lat spartiata uzyskuje pełne prawa obywatelskie jako jeden z „równych” (homoioi) i otrzymuje ziemię lub działkę, z której utrzymuje się jego rodzina, wspierana pracą helotów (jeńców).
RELIGIA:
Spartanie przed każdą bitwą składają wstępną ofiarę Aresowi, wierząc, że bezpieczeństwo i zwycięstwo leżą w miłości tych, którzy stoją obok siebie w szyku bojowym. Każdy spartiata jada, sypia i walczy ramię w ramię z towarzyszami, których zna od lat chłopięcych i to opinia towarzyszy broni liczy się dla niego bardziej niż śmiertelny strach przed wrogiem czy bogami. Skomplikowany system potrzeb indywidualnych i kolektywnych, lojalności i presji, skłania mężczyzn do natarcia lub obrony nawet w obliczu pewnej śmierci. U większości spartańskich wojowników honor jest rzeczą cenioną bardziej od życia czy boskiej przychylności. Spartanie słyną z abstynencji i powściągliwości w piciu wina, więc kult Dionizosa jest szczególnie tępiony na terenie ich państwa. Bóg pijackiej, bezładnej rozrywki jest całkowitym przeciwieństwem spartańskiego męstwa i umiarkowania.
BOHATER:
Peloponidas Agiad - władca wojenny Sparty, dowodzący każdą wyprawą poza granice kraju. Homerycki wódz wojowników w najbardziej dosłownym znaczeniu, który dowodzi z pierwszego rzędu szyku bojowego i zawsze uczestniczy bezpośrednio w walce. Kultywuje pięć podstawowych zasad charakteryzujących jego styl dowodzenia:
— więź, czyli stworzenie związku między dowódcą a dowodzonymi,
— komunikacja, czyli bezpośredni kontakt werbalny między dowódcą a jego żołnierzami,
— sankcje, czyli system nagród i kar dla podkomendnych,
— imperatyw działania, przygotowania taktycznego, strategicznego oraz rozpoznania,
— konieczność dawania przykładu, czyli fizyczna obecność na polu walki i dzielenie niebezpieczeństw z żołnierzami.
MAPA:
